Α. ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΕΣ – ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ
- Ερευνητική μελέτη επί των κληρωτών των 85Δ, Ε,ΣΤ ΕΣΣΟ για παθήσεις της Σπονδυλικής Στήλης και του άκρου ποδός, βάσει διαταγής του ΓΕΣ.
Η μελέτη έγινε σε 650 στρατιώτες που κατετάγησαν στο Στρατόπεδο Κορίνθου τον Σεπτέμβριο του 1985.
Η ερευνητική μελέτη οργανώθηκε και διεξήχθηκε από μέλη της Μονάδας Έρευνας Παθήσεων Σπονδυλικής Στήλης της Ορθοπαιδικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών και την Υγειονομική Υπηρεσία Στρατού.
- Ερευνητική μελέτη αθλητών – αθλητριών για παθήσεις Σπονδυλικής Στήλης.
Η αθλητιατρική έρευνα διεξήχθη στις ιατρικές εγκαταστάσεις του Ολυμπιακού Αθλητικού Κέντρου Αθηνών. Αυτή η έρευνα οργανώθηκε από την Μονάδα Έρευνας Παθήσεων Σπονδυλικής Στήλης της Ορθοπαιδικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών σε συνεργασία με την Υγειονομική Υπηρεσία του Ολυμπιακού Αθλητικού Κέντρου Αθηνών.
Η ερευνητική μελέτη έγινε κατά τη περίοδο Ιανουάριος – Ιούνιος 1986.
- Ερευνητική μελέτη επί των κληρωτών της 86Α ΕΣΣΟ για παθήσεις της Σπονδυλικής Στήλης και του άκρου ποδός. Η μελέτη έγινε σε 950 στρατιώτες καταταγέντες στο Στρατόπεδο Κορίνθου τον Φεβρουάριο του 1986.
- «Εβδομάδα Έρευνας και Μελέτης των παθήσεων της Σπονδυλικής Στήλης στη Σάμο». Σάμος 22 Φεβρουαρίου – 1 Μαρτίου 1987.
Το σύνολο των επιστημονικών δραστηριοτήτων που έλαβαν χώρα στη νήσο Σάμο κατά το χρονικό διάστημα 22 Φεβρουαρίου έως 1 Μαρτίου 1987, οργανώθηκε από:
α) την Ορθοπαιδική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών,
β) το Ερευνητικό Κέντρο “Θ. Γαροφαλίδης” Μονάδα Έρευνας Παθήσεων Σπονδυλικής Στήλης και
γ) την Ορθοπαιδική Κλινική του Νοσοκομείου Σάμου, υπό την αιγίδα του Ιατρικού Συλλόγου Σάμου και με τη βοήθεια των τοπικών αρχών και των κοινωνικών φορέων.
Οι επιστημονικές δραστηριότητες περιελάμβαναν τα ακόλουθα:
α) Μελέτη του Μαθητικού πληθυσμού για την ύπαρξη σπονδυλικών ανωμαλιών και συγκεκριμένα για Σκολίωση και Κύφωση. Συνολικά εξετάσθηκαν 2.700 άτομα ηλικίας 8 – 18 ετών. Τα παιδιά τα οποία είχαν σπονδυλικές ανωμαλίες υποβλήθηκαν στη συνέχεια σε ακτινολογικό έλεγχο της Σπονδυλικής Στήλης στο Γενικό Νοσοκομείο Σάμου. Η έρευνα έδειξε ότι περίπου 7% των μαθητών της Σάμου παρουσίαζαν διαφόρου βαθμού Σκολίωση.
β) Ανθρωπομετρική έρευνα στον προαναφερθέντα μαθητικό πληθυσμό. Οι διαστάσεις όλων των μερών του σώματος, δηλαδή του κρανίου – κορμού – θώρακος – άνω και κάτω άκρων καταγράφηκαν προκειμένου αυτές να συσχετισθούν προς τις υφιστάμενες σπονδυλικές ανωμαλίες.
γ) Ενημέρωση και Συζήτηση μετά Ιατρών και Πολιτών της νήσου Σάμου για τις παθήσεις της Σπονδυλικής Στήλης.
Για το σκοπό αυτό έγιναν δύο επιστημονικές συνεδριάσεις.
Η πρώτη έγινε την Τρίτη 24 Φεβρουαρίου 1987 στο Κέντρο Υγείας Καρλοβασίου. Στην επιστημονική συνεδρίαση μίλησαν δέκα άτομα από το επιτελείο της ερευνητικής ομάδας. Αντικείμενο όλων των ομιλιών ήταν η Σκολίωση της Σπονδυλικής Στήλης.
Η δεύτερη επιστημονική συνεδρίαση έγινε το Σάββατο 28 Φεβρουαρίου 1987 στην αίθουσα Δήμου Σαμίων. Στη συνεδρίαση η οποία περιελάμβανε ομιλίες με αντικείμενο τις παθήσεις της Σπονδυλικής Στήλης, έλαβαν μέρος επτά ομιλητές από την ερευνητική ομάδα της Ορθοπαιδικής Πανεπιστημιακής Κλινικής και από το Γενικό Νοσοκομείο Σάμου.
Ο γράφων, Λέκτορας τότε της Ορθοπαιδικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, οργανωτής της «Εβδομάδας Μελέτης και Έρευνας των Παθήσεων της Σπονδυλικής Στήλης στη Σάμο» στην επιστημονική συνεδρίαση του Καρλοβασίου, ανέπτυξε το θέμα «Η φυσική εξέλιξη της Ιδιοπαθούς Σκολίωσης» και στην επιστημονική συνεδρίαση στο Δήμο Σαμίων ανέπτυξε το θέμα «Σκολίωση – ένα σύγχρονο διαγνωστικό, θεραπευτικό και κοινωνικό πρόβλημα».
Η ερευνητική ομάδα περιελάμβανε 21 άτομα, δώδεκα από το Ερευνητικό Κέντρο της Αθήνας και εννέα από την Σάμο. Τα άτομα αυτά ήταν τα εξής:
Γεώργιος Σάπκας-Λέκτωρ, Δημ. Κορρές-Λέκτωρ, Κώστας-Νικολόπουλος Λέκτωρ, Θεόφ. Καραχάλιος-Βοηθός, Νίκος Ρεΐσης -Βοηθός, Χρ. Χαρδούβελης -Βοηθός, Βασ. Παπαθανασίου-Βοηθός, Νίκος Αθανασόπουλος -Υποσμηναγός Βοηθός, Πάνος Ευσταθίου -Λοχαγός- Επιμελητής 1ης Ορθοπαιδικής Κλινικής 401 ΓΝΑ, Μάγδα Μπαρδαβίλια-Επιστημών Υγείας Κ.Α.Τ., Δέσποινα Σαπουντζή-Πτυχιούχος Επιστημών Υγείας Κ.Α.Τ., Σμαρούλα Παντέλη-Ψυχολόγος, Γιάννης Σοφιανός-Ορθοπαιδικός Επιμ. Β΄ ΕΣΥ-Γεν. Νοσοκ. Σάμου, Λάμπρος Σάρδης-Βοηθός Γ.Χ. Νοσ. Σάμου, Δ. Παπαθεοδώρου-Βοηθός Γ.Χ. Νοσ. Σάμου, Διον. Παρασκευόπουλος-Βοηθός Γ.Χ.Νοσ. Σάμου, Μιχ. Μυριανθέας-Βοηθός Παθολ. Νοσ. Σάμου, Στέφ. Παπαδημητρίου-Βοηθός Παθολ. Νοσ. Σάμου, Ελένη Παπαγεωργίου-Βοηθός Παθολ. Νοσ. Σάμου, Κώστας Χριστοφής-Αγροτικός Ιατρός Καρλοβασίου, Ιωάννης Φώκος-Φυσιοθεραπευτής Γ.Ν. Σάμου.
Συμμετείχαν επίσης επτά Προϊστάμενες και Αδελφές Νοσοκόμες από το Γεν. Νοσοκομείο Σάμου και το Κέντρο Υγείας Καρλοβασίου.
Στις διαλέξεις που έλαβαν χώρα στο Δήμο Σαμίων στις 28 Φεβρουαρίου έλαβαν μέρος με ομιλίες οι Ιατροί:
Γεώργιος Καλογραίας-Γεν. Χειρούργος – Δ/ντής της Χειρουργικής Κλινικής Γεν. Νοσ. Σάμου, Εμμ. Κάρλας-Παθολόγος – Δ/ντής της Παθολογικής Κλινικής Γεν. Νοσ. Σάμου και Αθηνά Σαράντου-Ακτινολόγος – Διευθύντρια του Ακτινολογικού Εργαστηρίου Γεν. Νοσοκομείου Σάμου.
- Ερευνητική Μελέτη επί των Μαθητών – Μαθητριών των Τοσιτσείων – Αρσακείων Δημοτικών Σχολίων και Γυμνασίων της Εκάλης για παθήσεις της Σπονδυλικής Στήλης (Σκολίωση – Κύφωση – Σπονδυλόλυση – Σπονδυλολίσθηση).
Η έρευνα οργανώθηκε από τον γράφοντα εκπροσωπώντας τη Μονάδα Έρευνας Παθήσεων Σπονδυλικής Στήλης της Ορθοπαιδικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών και από το Σύλλογο Γονέων & Κηδεμόνων των Τοσιτσείων – Αρσακείων Δημοτικών Σχολείων και Γυμνασίων Εκάλης.
Η έρευνα έγινε κατά την περίοδο Ιανουαρίου – Μαΐου 1988. Οι μαθητές-τριες εξετάζονταν από ομάδα ιατρών της Πανεπιστημιακής Ορθοπαιδικής Κλινικής και οι ύποπτοι για κάποια από τις προαναφερθείσες Σπονδυλικές ανωμαλίες υποβάλλονταν σε περαιτέρω ειδικό κλινικο-ακτινολογικό έλεγχο στο Ερευνητικό Κέντρο «Θ. Γαροφαλίδης» της Πανεπιστημιακής Ορθοπαιδικής Κλινικής. Στην Ερευνητική ομάδα συμμετείχαν οι ειδικευόμενοι βοηθοί της Πανεπιστημιακής Ορθοπαιδικής Κλινικής κ.κ. Θ. Καραχάλιος, Ν. Ζαχαράκης, Π. Γιαννακόπουλος, Κ. Μουσαφίρης, Χαλίλ Ντάα, Χρ. Χαρδούβελης, Κ. Ζωτόπουλος.
Στα πλαίσια της ερευνητικής προσπάθειας και για να υπάρξει μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα του όλου θέματος, στις 4 Μαΐου 1988 στο Αμφιθέατρο του Τοσιτσείου Γυμνασίου Εκάλης έγιναν δύο ομιλίες για ενημέρωση των Γονέων και Κηδεμόνων. Ο κ. Δημ. Κορρές μίλησε για την Κύφωση και Σπονδυλολίσθηση και ο υποφαινόμενος για την Σκολίωση.
- Ερευνητική Μελέτη επί των Μαθητών και Μαθητριών του Εκπαιδευτηρίου «ΔΟΥΚΑ» για παθήσεις της Σπονδυλικής Στήλης.
Ομάδα Ιατρών της Μονάδας Έρευνας Παθήσεων Σπονδυλικής Στήλης της Πανεπιστημιακής Ορθοπαιδικής Κλινικής έκανε έλεγχο των μαθητών-τριών του Εκπαιδευτηρίου «ΔΟΥΚΑ» των Αθηνών.
Εξετάσθηκαν 800 μαθητές και μαθήτριες των τριών τελευταίων τάξεων του Δημοτικού Σχολείου και των τριών τάξεων του Γυμνασίου.
Ο μαζικός έλεγχος του μαθητικού πληθυσμού αποσκοπούσε στη πρώιμη ανακάλυψη και καταγραφή των σπονδυλικών ανωμαλιών που εμφανίζονται στους μαθητές και μαθήτριες αυτών των ηλικιών. Η έρευνα έγινε από τις 23 Μαΐου έως την 1η Μαΐου 1990. Οι μαθητές-τριες που είχαν κάποιο είδος σπονδυλικής ανωμαλίας (Σκολίωση – Κύφωση – Σπονδυλόλυση – Σπονδυλολίσθηση) εξετάσθηκαν περαιτέρω στο Ερευνητικό Κέντρο «Θ. Γαροφαλίδης» της Πανεπιστημιακής Ορθοπαιδικής Κλινικής.
Η Πανεπιστημιακή Ομάδα των γιατρών που έκανε την έρευνα αποτελείτο από τον γράφοντα Επίκουρο Καθηγητή τότε της Ορθοπαιδικής και τους κ.κ. Χάρη Χριστόπουλο-Ειδ. Ορθοπαιδικό, Α. Βασιλειάδη- Ειδ. Ορθοπαιδικό και Α. Αντωνιάδη-Ειδ. Ορθοπαιδικό.
Β. ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ
- Το ενδιαφέρον και η συμμετοχή του γράφοντος στην έρευνα σχετικά με το Μυοσκελετικό Σύστημα και τις Ορθοπαιδικές Παθήσεις άρχισε το έτος 1975 με την εκπόνηση της πειραματικής του μελέτης για την ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΑΝΑΤΑΞΕΩΣ ΤΟΥ ΤΡΑΥΜΑΤΙΚΟΥ ΕΞΑΡΘΡΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΙΣΧΙΟΥ ΕΠΙ ΤΗΣ ΑΙΜΑΤΩΣΕΩΣ ΤΗΣ ΜΗΡΙΑΙΑΣ ΚΕΦΑΛΗΣ. Η μελέτη έγινε σε κουνέλια και αποτέλεσε το θέμα της διδακτορικής του διατριβής: «ΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΑΙ ΤΗΣ ΑΙΜΑΤΩΣΕΩΣ ΤΗΣ ΜΗΡΙΑΙΑΣ ΚΕΦΑΛΗΣ ΚΟΥΝΕΛΙΩΝ ΕΠΙ ΕΞΑΡΘΡΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΙΣΧΙΟΥ ΜΕΤΑ ΣΥΝΤΟΜΟΝ ΚΑΙ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΜΕΝΗΝ ΑΝΑΤΑΞΙΝ ΑΥΤΟΥ».
- Ερευνητικό ήταν επίσης το θέμα της Διατριβής επί Υφηγεσία.
Η διατριβή επί υφηγεσία με τίτλο: ‘’ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΜΕΤΑ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΤΗΣ ΑΚΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΟΠΙΣΘΙΩΝ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ’’, αφορούσε τη μελέτη των μεταβολών των μηχανικών ιδιοτήτων της Σπονδυλικής Μονάδας (δύο ακέραιοι σπόνδυλοι με τον μεταξύ αυτών μεσοσπονδύλιο δίσκο), μετά διαταραχή της ακεραιότητας οπισθίων σπονδυλικών στοιχείων. Είναι εργασία πειραματική και πραγματοποιήθηκε το 1983-84 στο Ερευνητικό Κέντρο ‘’Θ. Γαροφαλίδης’’ της Ορθοπαιδικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών και στο Εργαστήριο Αντοχής Υλικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.
Η μελέτη αυτή έγινε με κύριο σκοπό τη μελέτη της αστάθειας που προκαλεί στη σπονδυλική στήλη η πεταλεκτομή, μία εγχείρηση που γίνεται πολύ συχνά στην Ορθοπαιδική πράξη.
Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν ότι η αντοχή της σπονδυλικής μονάδας σε στρέψη διαταράσσεται ουσιαστικά μετά την πεταλεκτομή στην οποία περιλαμβάνονται οι σπονδυλικές διαρθρώσεις.
Διαπιστώθηκε επίσης ότι και άλλοι παράγοντες σχετίζονται προς την αντοχή της σπονδυλικής μονάδας σε στρέψη όπως είναι το σχήμα και η συνολική επιφάνεια του μεσοσπονδύλιου δίσκου, ο προσανατολισμός των σπονδυλικών διαρθρώσεων, η επιφάνεια των πετάλων καθώς και η σχέση της κατευθύνσεως της πεταλεκτομής προς την επιφάνεια των πετάλων.
- Η διερεύνηση της Σκολίωσης αποτέλεσε ιδιαίτερο και εκτεταμένο αντικείμενο ερεύνης. Στο Ερευνητικό Κέντρο ‘’Θ. Γαροφαλίδης’’ της Ορθοπαιδικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο γράφων μαζί με τους συνεργάτες του κ. Π. Ευσταθίου, Ορθοπαιδικό – Χειρούργο των Ενόπλων Δυνάμεων και κ. Θεόφιλο Καραχάλιο, ειδικευμένο τότε Βοηθό της Πανεπιστημιακής Ορθοπαιδικής Κλινικής, εισήγαγαν και καθιέρωσαν την ΦΩΤΟΣΤΕΡΕΟΜΕΤΡΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟ MOIRE ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ, ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΠΟΥ ΕΜΦΑΝΙΖΟΥΝ ΣΚΟΛΙΩΣΗ. Το θέμα αυτό αποτέλεσε και το αντικείμενο της διδακτορικής διατριβής του κ. Καραχάλιου, η οποία έγινε υπό την άμεσο καθοδήγηση του γράφοντος.
- Συμμετοχή – συνεργασία με την Έδρα Μηχανικής – Αντοχής Υλικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, για την πραγματοποίηση της πρωτοποριακής μελέτης με θέμα: «Προσομοίωση της μηχανικής ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ της οπίσθιας σπονδυλοδεμένης με σύστημα διαυχενικών ΒΙΔΩΝ και ράβδων σπονδυλικής μονάδας, υπό στατικά φορτία και φορτία κοπώσεως». Η πειραματική μελέτη τυγχάνει της χρηματο-οικονομικής καλύψεως από το Υπουργείο Έρευνας και Ανάπτυξης (ΠΕΝΕΔ) και ευρίσκεται υπό εξέλιξη.
Αντικείμενο Έρευνας – Στόχοι του Έργου: θα μελετηθεί πειραματικά η μηχανική συμβατότητα των υλικών των συστημάτων οπίσθιας μηχανικής σπονδυλοδεσίας της οσφυϊκής μοίρας της ανθρώπινης Σπονδυλικής Στήλης (διαυχενικές βίδες, ράβδοι, συνδετικά – στηρικτικά στοιχεία, ασφαλιστικά κοχλιών) με τα αντίστοιχα οστά.
Στην πειραματική μελέτη θα ασκηθούν στα δοκίμια τόσον μονοαξονικές φορτίσεις (εφελκυτσικές και θλιπτικές) όσον και φορτίσεις κάμψεως. Δεδομένου ότι στην καθημερινή ζωή του ανθρώπου τα φορτία δεν ασκούνται μονοαξονικά αλλά συνδυασμένα θα μελετηθούν στη φάση της πειραματικής μελέτης και πολυακονικές καταπονήσεις ώστε να προσομοιωθούν οι συνδυασμένες ορθές και διατμητικές φορτίσεις (όπως για παράδειγμα η πολύ συνηθισμένη στην πράξη στρεπτοκαμπτική καταπόνηση).
Η μηχανική συμπεριφορά θα προσομοιωθεί με κατάλληλα υποδείγματα ώστε να καταστεί δυνατή η πρόβλεψη της συμπεριφοράς της οπισθίως σπονδυλοδεμένης σπονδυλικής μονάδας (σπόνδυλοι και στηρικτικός μηχανισμός) υπό στατικά μηχανικά φορτία αλλά και υπό φορτία κοπώσεως.
Η άσκηση φορτίων κοπώσεως είναι απαραίτητη δεδομένου ότι δομικά στοιχεία της σπονδυλικής στήλης υφίστανται τις φορτίσεις όχι μόνο στατικά αλλά και με εναλλασσόμενο τρόπο έτσι ώστε να δημιουργούνται τάσεις και παραμορφώσεις από κόπωση.
Οι στόχοι του προτεινόμενου έργου μπορούν να συνοψισθούν ως εξής:
Α) να προσδιορισθούν οι μηχανικές ιδιότητες και σταθερές τόσον των υλικών της σπονδυλοδεσία όσον και των οστών επί των οποίων αυτά θα προσαρμοσθούν. Οι σπονδυλικές μονάδες που θα χρησιμοποιηθούν στην πειραματική διαδικασία θα είναι βόειες.
Β) να προσδιορισθούν οι φορτίσεις που θα πρέπει να ασκηθούν στις βόειες σπονδυλικέ μονάδες ώστε να προσομοιώνονται ικανοποιητικά οι φορτίσεις στις αντίστοιχες ανθρώπινες μονάδες.
Γ) να εντοπισθούν τα αίτια της αστοχίας των οπισθίως σπονδυλοδεμένων σπονδυλικών μονάδων είτε από θραύση των στηρικτικών μεταλλικών στοιχείων, είτε από εξόλκευση των κοχλιών στερεώσεως χωρίς να έχει προηγηθεί αστοχία των μεταλλικών στοιχείων στηρίξεως.
Δ) να προταθούν βελτιώσεις των τεχνικών οπισθίας σπονδυλοδεσίας της οσφυϊκής μοίρας ώστε να ελαττωθούν οι παρατηρούμενες αστοχίες.
Ε) να προσομοιωθούν τα φαινόμενα με θεωρητικά μοντέλα ώστε να καταστεί δυνατή η γενικότερη εφαρμογή των πειραματικών αποτελεσμάτων.
ΣΤ) να συλλεγεί τεχνογνωσία από τους συνεργαζόμενους φορείς χρήστες που να τους επιτρέψει να επεκτείνουν τις δραστηριότητες τους.
- Συμμετοχή στο Ερευνητικό Πρόγραμμα: «Intervertebral Disc Degeneration: Interplay of Age, Environmental and Genetic Factors» (Ακρωνύμιο EuroDisc).
Στο Ερευνητικό πρόγραμμα συμμετέχουν Ερευνητικά κέντρα χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το πρόγραμμα έχει ως αντικείμενο τη μελέτη της συμβολής περιβαντολογικών και γενετικών παραγόντων καθώς και της ηλικίωσης στις εκφυλιστικές παθήσεις του μεσοσπονδυλίου δίσκου. Αναλυτικότερα, αντικείμενα του έργου αποτελούν: α) η μελέτη των εκφυλιστικών μεταβολών στην εξωκυττάριο μήτρα του μεσοσπονδυλίου δίσκου, β) η εξέταση της συμμετοχής φαινομένων νεοαγγείωσης και παθολογικής νεύρωσης στις μεταβολές αυτές, γ) η μελέτη με πειραματικά και θεωρητικά μοντέλα της επίδρασης της παθολογικής εξωκυττάριου μήτρας στη μηχανική συμπεριφορά των κυττάρων του δίσκου, δ) η μελέτη της επίδρασης μηχανισμών stress και τροφικών μεταβολών στο μεταβολισμό του δίσκου και στην ικανότητα των κυττάρων του δίσκου για ιστική ανάπλαση (περιλαμβάνεται και η εξέταση σηματοδοτικών μονοπατιών που εμπλέκονται στα ανωτέρα φαινόμενα), ε) ο συσχετισμός των ανωτέρω παραμέτρων με γενετικούς ελέγχους για πιθανούς πολυμορφισμούς, που ευαισθητοποιούν το άτομο σε παράγοντες εκφυλισμού της εξωκυττάριου μήτρας και στ) η εξέταση μιας βάσης δεδομένων με στοιχεία από δίδυμους για συσχετισμούς γενετικού υποβάθρου – περιβάλλοντος, σε συνδυασμό πάντοτε με τα ευρήματα στο κυτταρικό / ιστικό επίπεδο.
Στα πλαίσια των ανωτέρω μελετών το εργαστήριο του Ινστιτούτου Βιολογίας του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», έχει αναλάβει την υποχρέωση να προμηθεύσει το δίκτυο του προγράμματος με δείγματα αίματος από ασθενείς που υποβάλλονται σε θεραπεία για παθήσεις σχετιζόμενες με εκφυλισμό του μεσοσπονδύλιου δίσκου, καθώς και από συγγενείς τους (ως δείγματα ελέγχου). Επίσης, τόσο για το τμήμα των μελετών που θα διεξαχθεί στο εργαστήριο, όσο και γι’ αυτά που θα διεξαχθούν από τους υπόλοιπους συνεργάτες είναι απαραίτητα δείγματα μεσοσπονδυλίου δίσκου από αυτοψίες ή από χειρουργικές αφαιρέσεις.
- Συμμετοχή στη πειραματική μελέτη «The influence of the insertion technique on the pullout force of pedicle screws: An axperimental study» Π. Χατζηστέργος, Γ. Σάπκας, Σ. Κουρκούλης.
Η μελέτη εκπονήθηκε από το Τμήμα Βιοιατρικής Τεχνολογίας του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου με επιβλέποντα τον Αν. Καθηγητή κ. Σ. Κουρκούλη.