Εκφυλίσεις

Η σπονδυλική στήλη είναι μια μηχανική κατασκευή, οι σπόνδυλοι έρχονται σε επαφή μεταξύ τους με ελεγχόμενες τρόπο μέσω ενός πολύπλοκου συστήματος αρθρώσεων, συνδέσμων και μοχλών.

Η μηχανική σταθερότητα και επάρκεια της ανθρώπινης σπονδυλικής στήλης, όπως και το σχήμα της, εξαρτάται ουσιαστηκά απο τη φυσιολογική κατάσταση και τη γεωμετρία των μεσοσπονδυλικών δίσκων και των οπίσθιων σπονδυλικών αρθρώσεων.

Αν και η σπονδυλική στήλη έχει κάποια αυτόχθονη σταθερότητα λόγω των συνδεσμικών στοιχείων, το μεγαλύτερο μέρος της μηχανικής σταθερότητας οφείλεται στα εξαιρετικά αναπτυγμένα δυναμικά νευρομυϊκά στοιχεία και στο υπάρχον σύστημα ελέγχου. Η σπονδυλική στήλη ως κατασκευή έχει σχεδιαστεί να  προστατεύει το νωτιαίο μυελό, ο οποίος βρίσκεται στο κέντρο της.

Η σπονδυλική στήλη έχει τρεις τουλάχιστον βασικές εμβιομηχανικές λειτουργίες. Πρώτον, μεταφέρει τα φορτία και τις ροπές της κεφαλής και του κορμού στη πύελο. Δεύτερον, επιτρέπει επαρκή φυσιολογική κίνηση μεταξύ αυτών των τριών τμημάτων του σώματος. Τέλος, και το πιο σημαντικό, προστετεύει τον ευαίσθητο νωτιαίο μυελό απο δυνητικά καταστρεπτικές δυνάμεις ή κινήσεις, οι οποίες παράγονται μετά απο τραυματισμό. Αυτές οι λειτουργίες της σπονδυλικής στήλης εκπληρώνονται χάρη στις εξαιρετικά εξειδικευμένες μηχανικές ιδιότητες της φυσιολογικής σπονδυλικής στήλης.

Βιοτεχνολογία χαρακτηρίζεται η τεχνολογία των βιολογικών διεργασιών με χρήση οργανισμών των μερών ή των επεξεργασιών τους για την κατασκευή ή παραγωγή χρήσιμων ή εμπορικά αξιοποιήσιμων ουσιών καθώς και για την παροχή υπηρεσιών προς όφελος του ανθρώπου.

Βιοτεχνολογία χαρακτηρίζεται η τεχνολογία των βιολογικών διεργασιών με χρήση οργανισμών, των μερών ή των επεξεργασιών τους, για την κατασκευή ή παραγωγή χρήσιμων ή εμπορικά αξιοποιήσιμων ουσιών, καθώς και για την παροχή υπηρεσιών προς όφελος του ανθρώπου.

Ο όρος υποδηλώνει ένα ευρύ φάσμα διαδικασιών, από τη χρήση γαιοσκωλήκων για παραγωγή πρωτεΐνης μέχρι την παραγωγή ανθρώπινων γονιδίων, όπως η ορμόνη ανάπτυξης. Στα βιοτεχνολογικά προϊόντα περιλαμβάνονται φαρμακευτικές πρωτεΐνες, τροφές, απορρυπαντικά κ.α., ενώ στις υπηρεσίες περιλαμβάνεται ένα πλήθος εφαρμογών, από την επεξεργασία λυμάτων και αποβλήτων ως την ιατρική διάγνωση, ή τα επιτεύγματα της γονιδιακής θεραπείας.

Αν και ως όρος η βιοτεχνολογία είναι πρόσφατος, ως δραστηριότητα είναι τόσο παλιά όσο και η παραγωγή μπύρας από τη ζύμωση κριθαριού και η παραγωγή ψωμιού πριν 9.000 χρόνια στη Βαβυλώνα. Η σημερινή βιοτεχνολογία αξιοποιεί τα σύγχρονα επιτεύγματα της μοριακής βιολογίας και χρησιμοποιεί ένα πλήθος τεχνικών, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται η γενετική μηχανική (ανασυνδυασμένο DNA), μέθοδοι ιστομηχανικής και καλλιεργειών κυττάρων σε μεγάλη κλίμακα, η αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης κλπ.

Έχει πλήθος εφαρμογών στις επιστήμες υγείας, στην προστασία του περιβάλλοντος (π.χ. χρήση της στη διαχείριση αποβλήτων), στη γεωργία, στην κτηνοτροφία και στη βιομηχανία. Από κοινού με τη βιοϊατρική τεχνολογία, η οποία αφορά την ανάπτυξη τεχνολογιών με εφαρμογές στηνιατρική, η βιοτεχνολογία αποκαλείται ορισμένες φορές βιολογική μηχανική.

Στο πλαίσιο της βιοτεχνολογίας εντάσσεται η κατασκευή υλικών που έχουν ιδιότητες ανάλογες των ιστών του ανθρώπου. Στην ευρύτερη έννοια της βιοτεχνολογίας περιέχεται η νανοτεχνολογία, ιδιαίτερα προχωρημένου κλάδου της βιοτεχνολογίας η οποία αφορά την κατασκευή νέων ιστών – μυϊκων – οστικών – εσωτερικών οργάνων, καθώς και τη μεταφορά φαρμάκων στα κύτταρα για την καταπολέμηση ασθενειών π.χ. κακοηθων νεολπλασιών.

Οι κακώσεις της σπονδυλικής στήλης αποτελούν μια απο τις σοβαρότερες κακώσεις του σκελετού και αυτό, λόγω της μεγάλης πιθανότητας συνυπάρξεως κακώσεως νευρικών στοιχείων – νωτιαίου μυελού ή και των ριζών – και των μεγάλων κοινωνικο-οικονομικών επιπτώσεων που επιγέρουν αφορούν άτομα κάθε ηλικίας, αλλά κυρίως άνδρες στην 3η και 4η δεκαετία και επισυμβαίνουν με έναν αυξανόμενο ρυθμό, κυρίως λόγω των τροχαίων ατυχημάτων και χρήζουν άμεσης αντιμετωπίσεως. Η μη άμεση αντιμετώπιση οδηγεί σε δευτερογενείς παραμορφώσεις και επιπλοκές.

Από μηχανικής άποψης η έκταση και το είδος της κάκωσης της σπονδυλικής στήλης εξαρτάται από τις δυνάμεις που ασκούνται κατά τη στιγμή του ατυχήματος. Οι δυνάμεις αυτές μπορεί να είναι αξονικής συμπίεσης, διατατικές, κάμψηςκαι έκτασης, διατμητικές και στροφικές. Οι δύο τελευταίες φέρουν συνήθως τη χειρότερη πρόγνωση.

Ένας ασθενής με κάκωση στη σπονδυλική στήλη, αρχικά αντιμετωπίζεται με
ακινητοποίηση ,για να σταθεροποιηθεί η σπονδυλική στήλη και να μην επιδεινωθεί η κάκωση. Αυτό γίνεται με κολλάρο (στις κακώσεις αυχένα) ή και με ειδικό άκαμπτο φορείο (σε πολυτραυματίες). Ακολουθεί η  άμεση μεταφορά στο Νοσοκομείο όπου μετά την
κλινική και νευρολογική εξέταση και τον  απεικονιστικό έλεγχο (ακτινογραφίες, αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία) θα τεθεί η τελική διάγνωση.
Ανάλογα με το μηχανισμό και τη βαρύτητα της κάκωσης, μπορεί να εμφανιστούν  κατάγματα στους σπονδύλους ( συμπιεστικά , εκρηκτικά ή διαχωριστικού τύπου),εξαρθρήματα δηλ. μετατόπιση ενός σπονδύλου λόγω βλάβης σε συνδέσμους ή αρθρώσεις , ρήξη μεσοσπονδυλίου δίσκου, που θα έχει ως αποτέλεσμα τα συμπτώματα της  δισκοκήλης  , θλάση (δηλ. αιμορραγία) μέσα στο νωτιαίο μυελό, κακώσεις σε μεμονωμένα νεύρα ,κακώσεις στα αγγεία που συνορεύουν με τη σπονδυλική στήλη πχ κάκωση της σπονδυλικής αρτηρίας στον αυχένα.
Η  αντιμετώπιση είναι συντηρητική ή χειρουργική. Στη συντηρητική ανήκει η ακινητοποίηση (μπορεί να είναι με κολλάρο, με θωρακο-οσφυϊκό κηδεμόνα κ.ο.κ) και η φαρμακευτική αγωγή (κορτιζόνη, παυσίπονα) Στη χειρουργική θεραπεία ανήκει η σταθεροποίηση πχ με σπονδυλοδεσία και η αποσυμπίεση  του νωτιαίου μυελού και των νευρικών ριζών που δέχονται  πίεση.

Οι λοιμώξεις της σπονδυλικής στήλης διακρίνονται σε πρωτοπαθείς και δευτεροπαθείς ή μετεγχειρητικές. Συνήθως διαχωρίζονται βάσει του είδους των παθογόνων οργανισμών, δεδομένου ότι η κλινική εικόνα είναι συνάρτηση του είδους και της λοιμογόνου ικανότητας του μικροβίου.
Αδρά διακρίνονται σε βακτηριακές και μή. Οι πρώτες αποτελούν τη μεγαλύτερη ομάδα με συνηθέστερο τον S. aureus (40%-90% επί του συνόλου διαφόρων ερευνών) και δεύτερο σε συχνότητα τον staphylo-coccus epidermidis.

Η Οστεοπόρωση είναι μία ύπουλη νόσος, η οποία προσβάλλει κυρίως γυναίκες στην εμμηνόπαυση, αλλά και άνδρες μεγάλης ηλικίας. Είναι η πάθηση των οστών η οποία χαρακτηρίζεται από προοδευτική αποδυνάμωση της οστικής μάζας (οστική πυκνότητα) και διαταραχή της «αρχιτεκτονικής» τους. Αποτέλεσμα αυτής της πάθησης είναι η ελάττωση της φυσικής αντοχής του σκελετού, ο οποίος καθίσταται έτσι πιο αδύναμος και πιο εύθραυστος και η πρόκληση καταγμάτων γίνεται αναπόφευκτη.

Οι παράγοντες που ευνοούν την εμφάνιση αυτής της πάθησης: είναι η  προχωρημένη ηλικία,η  απουσία φυσικής δραστηριότητας, τα  μειωμένα επίπεδα οιστρογόνων, όπως συμβαίνει στην εμμηνόπαυση,η   κληρονομικότητα (λεπτή κατασκευή σώματος, ξανθή τριχοφυία, Καυκάσια ή Ασιατική φυλή),η  αυξημένη κυκλοφορία στον οργανισμό κορτιζόνης ή θυρεοειδικών ορμονών είτε από ιατρική χορήγηση είτε από υπερπαραγωγή από τον ίδιο τον οργανισμό,το   κάπνισμα,η   υπερβολική λήψη αλκοόλ και   κάποιες χρόνιες παθήσεις όπως διαβήτης, ηπατικά νοσήματα κ.α.

Αφού τεθεί η διάγνωση της οστεοπενίας ή της οστεοπόρωσης ο ασθενής θα ακολουθήσει το κατάλληλο θεραπευτικό φαρμακευτικό σχήμα που θα επιλέξει ο θεράπων του.

Τα οστεοπορωτικά κατάγματα συμβαίνουν με αυξημένη συχνότητα στον πληθυσμό δεδομένου ότι αυξάνει σταθερά ο πληθυσμός μεγάλης ηλικίας και κατά συνέπεια η οστεοπόρωση αποτελεί μείζον κοινωνικό και ταυτόχρονα ιατρικό πρόβλημα.

Το οστοπορωτικό οστούν έχει μειωμένο αριθμό και πάχος οστικών δοκίδων, με αποτέλεσματη μεγαλύτερη θραυστότητα αυτών.Δημιουργούνται κατ’ αυτόν τον τρόπο ευνοϊκότερες συνθήκες για την πρόκληση καταγμάτων στα σπονδυλικά σώματα, τα οποία συνήθως είναι συμπιεστικά και σπανιότερα εκρηκτικά.

Λόγω της προκλήσεως του σπονδυλικού κατάγματος, που μπορεί να επέλθει ευκολότατα ακόμη και κατά τη διάρκεια των συνήθων καθημερινών δραστηριοτήτων μετά από μικρής εντάσεως τραυματισμό, ο ασθενής αισθάνεται εντονότατο πόνο στη σπονδυλική στήλη. Σπανιότατα αν συμβεί εκρηκτικό σπονδυλικό κάταγμα με παρεκτόπιση οστικών τμημάτων μέσα στον σπονδυλικό σωλήνα μπορεί να προκληθεί νευρολογική βλάβη. Αυτό διαπιστώνεται ακτινολογικά.

Τα περισσότερα συμπιεστικά κατάγματα με σφηνοειδή διαμόρφωση συμβαίνουν στη μεσοθωράκική και θωρακο-οσφυϊκή περιοχή. Υπολογίζεται πως το σύνολο των ατόμων με αυτά τα κατάγματα αναπτύσσουν σημαντικά προβλήματα και αναζητούν ιατρική βοήθεια. Έχει διαπιστωθεί πως η θμησιμότητα αυτών των ανθρώπουν είναι 150% μεγαλύτερη από εκείνη του μέσου πληθυσμού της ίδια ηλικίας και ίδια με εκείνη των ηλικιωμένων που έχουν υποστεί κατάγματα ισχίου.

Η αντιμετώπιση του προβλήματος των σπονδυλικών οστεοπορωτικών καταγμάτων περιλαμβάνει τη μείωση του πόνου και ειδική φαρμακευτική αγωγή για την οστεοπόρωση. Η αντιμετώπιση του πόνου πέραν των αναλγητικών, περιλαμβάνει ακινητοποίηση – προστασία της σπονδυλικής στήλης με χρήση κηδεμόνων. Σε πολλές περιπτώσεις καθίσταται αναγκαία χειρουργική αντιμετώπιση για διόρθωση της σπονδυλικής παραμόρφωσης δια εσωτερικής οστεοσύνθεσης.

Τα τελευταία χρόνια εφαρμόζεται η τεχνική της σπονδυλοπλαστικής – κυφοπλαστικής δια την ενίσχυση του σπονδυλικού σώματος με έγχυση ακρυλικού τσιμέντου διαδερμικά εντός του σπονδυλικού σώματος.

Η προσβολή της σπονδυλικής στήλης από πρωτοπαθείς οστικούς όγκους είναι σπάνια, αλλά αποτελεί μεγάλο πρόβλημα για το χειρουργό αυτής. Δευτεροπαθείς ή μεταστατικοί όγκοι αποτελούν τη συχνότερη κακοήθη βλάβη των οστών και είναι 40 φορές συχνότερη από όλους τους κακοηθείς οστικούς όγκους.Η αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης σε ασθενείς με κακοηθείς όγκους, συνέβαλε στην αύξηση των σπονδυλικών μεταστάσεων.
Ο σκελετός αποτελεί το τρίτο σε συχνότητα ανατομικό σχηματισμό, μετά τον πνεύμονα και το ήπαρ, που προσβάλλεται από τη μεταστατική νόσο. Πρωτοπαθείς εστίες που δίνουν μεταστάσεις στη σπονδυλική στήλη είναι ο καρκίνος του μαστού, του προστάτου, του πνεύμονος και των νεφρών, ενώ σε ποσοστό 12% η πρωτοπαθής εστία παραμένει άγνωστη κατά τη στιγμή της αποκαλύψεως της οστικής μεταστάσεως.
Κατά κανόνα οι κακοήθεις οστικές βλάβες προσβάλλουν το σπονδυλικό σώμα, ενώ οι καλοήθεις όγκοι τα οπίσθια σπονδυλικά στοιχεία.
Οι πρωτοπαθείς και ο μεταστατικοί όγκοι της σπονδυλικής στήλης μπορεί να οδηγήσουν σε σημαντική αστάθεια, η οποια εξαρτάται από την εντόπιση αλλα και την επιθετικότητα του όγκου. Οι νεοπλασματικές εντοπίσεις στη σπονδυλική στήλη προκαλούν πόνο και νευρολογική ανεπάρκεια.
Η αντιμετώπισή τους είναι κυρίως χειρουργική. Αν ο όγκος είναι κακοήθης μπορεί να ακολουθήσει ακτινιθεραπεία ή και χημειοθεραπεία.

Παραμορφώσεις

Πρόκειται για κατηγορία νοσημάτων που προκαλούν χρόνιο άλγος, οίδημα και ευαισθησία σε αρθρώσεις και τενόντια έλυτρα. Αν και χαρακτηρίζονται απο μια εμμένουσα αρθρίτιδα, είναι ουσιαστικά συστηματικές παθήσεις του συνδετικού ιστού και μπορεί να αφορούν όλο το σώμα.

Ρευματοειδής Σπονδυλίτιδα
Αυτή προσβάλει περίπου το 1% του πληθυσμού, με τριπλάσια συχνότητα συχνότητα στις γυναίκες απο τους άνδρες. Εμφανίζεται συνήθως στη τρίτη ή τέταρτη δεκαετία τηε ζωής.
Ένα απο τα σοβαρότερα προβλήματα είναι η προκαλούμενη αστάθεια Ινιο-αυχενική περιοχή της σπονδυλικής στήλης η οποία μπορεί να οδηγήσει σε πρόκληση σημαντικών νευρολογικών διαταραχών στα άνω και κάτω άκρα καθώς επίσης και σε έντονο πόνο εντοπιζόμενο στην προαναφερθείσα περιοχή.

Αγκυλοποιητική Σπονδυλίτιδα
Πρόκειται για συστηματική χρόνια φλεγμονώδη νόσο, όπως και η ρευματοειδής σπονδυλίτιδα, αλλά προσβάλει κυρίως τη σπονδυλική στήλη και τις ιερολαγόνιες αρθρώσεις. Χαρακτηρίζεται απο πόνο και δυσκαμψία στην οσφύ, με συμμετοχή πολές φορές των ισχίων και ώμων ή σπανιότερα άλλων περιφερικών αρθρώσεων. Οι άνδρες προσβάλλονται συχνότερα απο τις γυναίκες, σε αναλογία 2:1 έως 10:1, ενώ η συνήθης ηλικία εμφάνισης της νόσου είναι μεταξύ 15 και 25 έτη. Το πιο τυπικό σημείο είναι η δυσκαμψία της σπονδυλικής στήλης.

Οι περιορισμένης επεμβατικότητας χειρουργικές τεχνικές,  εισήχθησαν στη χειρουργική ήδη απο την δεκαετία του 1990 και σκόπο έχουν να  περιορίσουν τον τραυματισμό των ιστών κατά την επέμβαση.

Στις περισσότερες επεμβάσεις ο χειρουργός κάνει μικρές χειρουργικές τομές, μερικών εκατοστών (2-3  εκατ.) και δια αυτών εισάγει σωλήνες οι οποίοι ονομάζονται trocar.

Μέσω του trocar περνά το ενδοσκόπιο, ώστε να δύναται η χειρουργική ομάδα να έχει άμεση ορατότητα του χειρουργικού πεδίου. Μέσω άλλου trocar εισάγονται τα ειδικά προς το σκοπό αυτό χειρουργικά εργαλεία για να γίνει η χειρουργική επέμβαση.

Αυτό το είδος των χειρουργικών επεμβάσεων δεν είναι κατάλληλο για οποιονδήποτε ασθενή και μόνον ο χειρουργός είναι εκείνος που  θα κρίνει περί τούτου. Σε αρκετές περιπτώσεις στην ορθοπαιδική χειρουργική, αυτού του είδους χειρουργικές επεμβάσεις έχει αποδειχθεί οτι είναι εξ’ ίσου αποτελεσματικές όσον και οι συμβατικές χειρουργικές τεχνικές.

Τα οφέλη απο της περιορισμένης επεμβατικότητας χειρουργικές τεχνικές μπορεί να είναι:

1. Ταχύτητερη ανάρρωση, δεδομένου οτι η επούλωση των ιστών γίνεται ταχύτερα.

2. Η παραμονή στο νοσοκομείο είναι βραχύτερη και η επιστροφή στις κοινωνικές και επαγγελματικές δραστηριότητες είναι συντομότερη.

3. Οι μετεγχειρητικές ουλές είναι μικρότερες.

4. Ο μετεγχειρητικός πόνος είναι πολύ περιορισμένος.

Αν και οι περιορισμένης επεμβατικότητας χειρουργικές τεχνικές για τη Σπονδυλική Στήλη (M.I.S.S) έχουν πλεονεκτήματα για πολλούς ασθενείς με παθήσεις αυτής,  είναι ουσιαστικό να σημειωθεί οτι μερικές παθήσεις της αυχενικής και της οσφηϊκη μοίρας της σπονδυλικής στήλης μπορεί ακόμη να αντιμετωπισθούν αποτελεσματικότερα και ασφαλέστερα με τις ανοιχτές  χειρουργικές επεμβάσεις και όχι με της περιορισμένης επεμβατικότητας χειρουργικές τεχνικές.

Γενικότερα οι M.I.S.S , μπορεί να μειώνουν τον χρόνο της χειρουργικής επέμβασης συγκρινόμενες με τις ανοιχτές επεμβάσεις, ωστόσο αναλόγως των αναγκών  και ιδιαιτερότητων του ασθενούς, μπορεί να απαιτηθούν αρκετές χειρουργικές τομές, οπότε το σύνολο σε μήκος αυτών των μικρών χειρουργικών τομών να είναι ίσο ή και μεγαλύτερο, του μήκους που θα είχε ενδεχομένως  η ανοιχτή επέμβαση. Εννοείτε δε οτι και η κάκωση των ιστών να είναι σαφώς αρκετά μεγάλη.

Μεταξύ των ουσιαστικών προβλημάτων που μπορεί να προκύψουν απο τις περιορισμένης επεμβατικότητες χειρουργικές τεχνικές στη σπονδυλική στήλη (M.I.S.S), είναι οτι οι επιπλοκές που μπορεί να προκύψουν διεγχειρητικά (κάκωση νεύρων – μηνίγγων, διαφυγή εγκεφαλονωτιαίου υγρού  κ.τ.λ.) δεν είναι καθόλου εύκολο να αντιμετωπισθούν αποτελεσματικά, λόγω του πολύ περιορισμένου χειρουργικού πεδίου και της ορατότητας της χειρουργηθείσης περιοχής.