Συχνές Ερωτήσεις

Η οσφυαλγία αποτελεί μία εξαιρετικά συχνή πάθηση. Η μεγάλη πλειοψηφία των ενηλίκων θα βιώσει κάποια στιγμή στη ζωή τους τουλάχιστον ένα επεισόδιο οξείας οσφυαλγίας. Τα συμπτώματα στα παιδιά δεν είναι σπάνια, αλλά στους ενήλικες είναι πολύ συχνότερα ενώ υπάρχουν σχεδόν σε όλους τους ηλικιωμένους και ποικίλλουν από ήπιο πόνο μετά από δραστηριότητα, ο οποίος εκλαμβάνεται από πολλούς ως μυϊκή δυσφορία, έως και τον απελπιστικό πόνο του κατάγματος ή της κατάρρευσης ενός σπονδύλου.

Η οσφυαλγία μπορεί να ταξινομηθεί ακόμη και βάσει των αιτίων που την προκαλούν. Κάποια από αυτά τα αίτια είναι:

• Μη ειδική οσφυαλγία
• Δισκογενής πόνος (πόνος οφειλόμενος στον μεσοσπονδύλιο δίσκο)
• Πρόπτωση (κήλη) μεσοσπονδυλίου δίσκου (προκαλεί τυπικότερα πόνο στο κάτω άκρο)
• Αρθρίτιδα των σπονδυλικών αποφυσιακών αρθρώσεων και σπονδυλική στένωση
• Σπονδυλόλυση / Σπονδυλολίσθηση
• Φλεγμονώδεις παθήσεις, όπως η αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα
• Κακοήθη και άλλα νεοπλάσματα
• Λοίμωξη της σπονδυλικής στήλης

Είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως η μεγάλη πλειοψηφία των ασθενών ανήκουν σε αυτή την κατηγορία. Εξ’ ορισμού στη «μη ειδική οσφυαλγία» δεν δύναται να αναγνωρισθεί κάποια συγκεκριμένη αιτία που προκαλεί τον πόνο. Όπως είναι κατανοητό, οι ασθενείς θέλουν να μάθουν ακριβώς τι έχουν και πολλοί ιατροί προσπαθούν και υποχρεώνονται να δώσουν μία διάγνωση, το οποίο φυσικά οδηγεί σε εσφαλμένες διαγνώσεις. Εάν δε οι ασθενείς έχουν επισκεφθεί πολλούς ιατρούς, καταλήγουν σε μία συγχυτική πληθώρα διαγνώσεων.

Είναι γεγονός πως σε πολλές περιπτώσεις δεν είναι δυνατό να δοθεί μια καθαρή και οριστική διάγνωση για την αιτία του πόνου. Σοβαρές καταστάσεις ωστόσο, θα πρέπει πρώτα να αποκλειστούν και ένα βοηθητικό σύστημα για τη διάγνωση αυτών των καταστάσεων προτάθηκε το 1994 από το CSAG (Clinical Standards Advisory Group – Συμβουλευτική Ομάδα για το Κλινικά Πρότυπα). Αυτή η οργάνωση περιέγραψε μία ομάδα από «κόκκινα σημαιάκια» (“red flags”) τα οποία μπορεί να υποδηλώνουν κάποια περισσότερο σοβαρή κατάσταση. Τα σημαιάκια αυτά είναι:

• Θωρακικό άλγος (πόνος στη μέση ή πίσω από την περιοχή του στήθους)
• Πυρετός και ανεξήγητη απώλεια σωματικού βάρους
• Δυσλειτουργία του εντέρου ή της ουροδόχου κύστης
• Ιστορικό κακοήθειας
• Ευπαθής οργανισμός ή παρουσία άλλων νοσημάτων
• Προοδευτικό νευρολογικό έλλειμμα
• Διαταραχή στη βάδιση, υπαισθησία τύπου σέλλας
• Αρχή συμπτωμάτων σε ηλικία <20 ή >55 ετών
• Συνεχόμενος, προοδευτικός πόνος μη σχετιζόμενος με τη στάση του σώματος
• Αγωγή με κορτικοστεροειδή
• Κατάχρηση ουσιών
• Απώλεια βάρους

Οι ασθενείς αισθάνονται συχνά ότι ο πόνος έχει μυϊκή αρχή. Ωστόσο πρόσφατα δεδομένα υποδεικνύουν συγκεκριμένες δομές της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης, ως πιο πιθανές αιτίες για την μη ειδική οσφυαλγία. Οι αλγογόνες αυτές περιοχές, είναι περιοχές με πλούσια νεύρωση και είναι οι ακόλουθες:

• Μεσοσπονδύλιοι δίσκοι
• Αποφυσιακές αρθρώσεις
• Οι πρόσθιες μήνιγγες (ιστοί στην πρόσθια επιφάνεια του νωτιαίου σάκου) και ο οπίσθιος επιμήκης σύνδεσμος

Κατά τη θεραπεία, συχνλα τοποθετούμε βελόνες σε διάφορες δομές της σπονδυλικής στήλης. Είναι προφανές ότι μία βελόνα που διαπερνά το δέρμα είναι θα προκαλέσει μεγάλη δυσφορία, η οποία μπορεί να εξαλειφθεί με τη χρήση τοπικού αναισθητικού. Καθώς η βελόνα διαπερνά τους ιστούς, η διαδικασία είναι ανώδυνη μέχρι να φθάσει στη μυϊκή περιτονία. Η περιτονία είναι ένας λεπτός ιστός που καλύπτει τους μύες και μπορεί να προκληθεί κάποιου βαθμού δυσφορία καθώς μία βελόνα τη διαπερνά. Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι οι περισσότεροι ασθενείς δεν καταλαβαίνουν τη βελόνα όταν διαπερνά τους μυς και αυτό γιατί οι μυς δεν διαθέτουν αισθητικά νεύρα για τον πόνο, το οποίο κι εξηγεί γιατί ο μυς δεν μπορεί να είναι ο ίδιος πηγή του πόνου. Ο ιστός που επικαλύπτει τα οστά ονομάζεται περιόστεο και μπορεί να είναι μία ευαίσθητη-επώδυνη δομή και το ίδιο ισχύει και για την αρθρική κάψα των σπονδυλικών αποφυσιακών αρθρώσεων. Ο καθετηριασμός ενός νεύρου από την άλλη μπορεί να είναι μια ανώδυνη διαδικασία εκτός κι αν το νεύρο φλεγμαίνει, οπότε και ο πόνος που προκαλείται είναι οξύτατος. Ο ιστός που περιβάλει το νεύρο ονομάζεται περινεύριο και αν φλεγμαίνει, μπορεί να είναι εξαιρετικά επώδυνο. Η δομή ωστόσο που φαίνεται να είναι το αίτιο για τον περισσότερο πόνο στην περιοχή της οσφύος, είναι ο οπίσθιος επιμήκης σύνδεσμος και οι οπίσθιες ίνες των μεσοσπονδυλίων δίσκων.

Όπως αποκτούμε ρυτίδες στα πρόσωπά μας μεγαλώνοντας, έτσι εκφυλίζονται και οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι μας. Είναι μία φυσιολογική διαδικασία η οποία όμως μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα. Ο δίσκος αποτελείται εξωτερικά από σκληρές ίνες και το εξωτερικό αυτό περίβλημα ονομάζεται ινώδης δακτύλιος. Το κέντρο του δίσκου στα νεαρά άτομα αποτελείται από ένα μαλακό ζελατινώδες υλικό που ονομάζεται πηκτοειδής πυρήνας. Με την πάροδο των χρόνων αλλαγές συμβαίνουν και στις δύο αυτές δομές. Οι χημικές ουσίες, που είναι υπεύθυνες για τη διατήρηση υψηλών συγκεντρώσεων ύδατος μέσα στον δίσκο, αλλοιώνονται. Το αποτέλεσμα είναι η αφυδάτωση του δίσκου και η αυξημένη ευθραυστότητά του. Εν συνεχεία οι ίνες του ινώδους δακτυλίου σχίζονται (ρήξη δακτυλίου) και η σύσταση του πυρήνα αλλάζει σε ιστό με σκληρότερα τμήματα που μπορούν να μετακινούνται μέσα στον δίσκο. Τα τμήματα αυτά μπορεί και να προκαλούν τοπική πίεση στις τελικές πλάκες των σπονδυλικών σωμάτων, όπως η πίεση στο πέλμα από μία πέτρα μέσα σε ένα παπούτσι. Η πίεση αυτή μπορεί να προκαλεί πόνο. Τα τμήματα του πυρήνα μπορούν επίσης να διαπεράσουν τον δακτύλιο και αν μετακινηθούν προς τα πίσω, ασκούν πίεση στον οπίσθιο επιμήκη σύνδεσμο, ο οποίος είναι εξαιρετικά ευαίσθητος και εκλύεται το οσφυϊκό άλγος. Εάν τα κομμάτια αυτά διαπεράσουν και τον οπίσθιο σύνδεσμο τότε μπορεί να ασκήσουν πίεση σε μία νευρική ρίζα προκαλώντας ισχιαλγία.

Οι κήλες των μεσοσπονδύλιων δίσκων μπορούν να διαπεράσουν τις τελικές πλάκες των σπονδυλικών σωμάτων και να προκαλέσουν ακτινολογικές ανωμαλίες που ονομάζονται όζοι του Schmorl. Οι όζοι είναι κοινό εύρημα και γενικά δεν προκαλούν σημαντικά προβλήματα. Υπάρχουν ασθενείς με πολλαπλούς όζους του Schmorl σε πολλαπλά επίπεδα της σπονδυλικής τους στήλης.

Μία δευτεροπαθής συνέπεια της εκφύλισης του δίσκου, κατά το πέρασμα του χρόνου, είναι η απώλεια του ύψους του δίσκου. Αυτό γενικά συμβαίνει σταδιακά και μετά από χρόνια, αλλά όταν εν τέλει χαθεί το ύψος, ο δίσκος δεν μεταφέρει φορτία όπως θα έπρεπε να κάνει. Όπως ένα λάστιχο αυτοκινήτου που σκάει, ο δίσκος είναι μεν ακόμα εκεί χωρίς όμως να κάνει τη δουλειά του. Το προεξέχον εξόγκωμα του δίσκου μπορεί να προκαλέσει περεταίρω πίεση στα νεύρα οπισθίως και πλαγίως του δίσκου. Η κατάρρευση του δίσκου τελικά, θα προκαλέσει την αλληλοεπικάλυψη των αποφυσιακών αρθρώσεων, το οποίο με τη σειρά του θα οδηγήσει σε περεταίρω προβλήματα.

Οι ασθενείς που ως κυρίαρχο σύμπτωμα έχουν τον πόνο στο κάτω άκρο με σημεία νευρικής συμμετοχής μπορούν να αντιμετωπισθούν με διάφορους τρόπους. Εάν ο πόνος είναι σοβαρός, μία μικρή περίοδος ανάπαυσης θα βοηθήσει. Είναι σημαντικό να μην συγχέεται η ισχιαλγία με την οξεία οσφυαλγία καθώς η θεραπεία σχετικά διαφέρει. Οι ασθενείς με αληθή ισχιαλγία χωρίς σημεία ιππουριδικής συνδρομής μπορούν να αντιμετωπισθούν με ανάπαυση. Ένας σημαντικός αριθμός ασθενών βελτιώνονται με ανάπαυση δύο εβδομάδων. Οι ασθενείς με απλή οσφυαλγία και αναφερόμενα συμπτώματα από τα πόδια δεν θα πρέπει να παραμένουν για τόσο χρόνο στο κρεβάτι. Είναι πολύ σημαντικό ο θεράπων ιατρός σας να έχει επίγνωση της κατάστασής σας πριν ξεκινήσετε την οποιαδήποτε θεραπεία, συμπεριλαμβανομένου του κλινοστατισμού (ανάπαυση στο κρεβάτι). Εάν ο πόνος επιμένει για περισσότερες από δύο εβδομάδες θα πρέπει να επισκεφθείτε τον ιατρό σας για περαιτέρω έλεγχο και διερεύνηση. Κατά τη γνώμη μας, εάν υπάρχει σοβαρός πόνος παρά την κατάλληλη ανάπαυση, θα πρέπει να ξεκινήσουν οι κατάλληλες εξετάσεις.

Οι ενδείξεις για τη χειρουργική αντιμετώπιση μίας οξείας πρόπτωσης δίσκου και της ισχιαλγίας είναι ο σοβαρός πόνος που δεν υποχωρεί μετά από επαρκή περίοδο ανάπαυσης ή η προοδευτικά επιδεινούμενη νευρολογική εικόνα με σημεία όπως η αυξανόμενη μυϊκή αδυναμία και αιμωδία.

Είναι μία κατάσταση που ευτυχώς είναι σπάνια και όταν συμβαίνει είναι μάλλον απότοκο μίας τεράστιας κήλης μεσοσπονδυλίου δίσκου. Ο νωτιαίος μυελός βρίσκεται μέσα στον σπονδυλικό σωλήνα και τελειώνει στο επίπεδο Ο1-Ο2. Σε αυτό το σημείο διαχωρίζεται σε μία σειρά νευρικών ριζών. Οι πρώτοι ανατόμοι θεωρούσαν ότι το τελικό αυτό τμήμα του νωτιαίου μυελού έμοιαζε με την ουρά των αλόγων και έτσι το ονόμασαν Ιππουρίδα (Cauda Equinae). Πίεση σε αυτά τα νεύρα μπορεί να προκαλέσει την Ιππουριδική Συνδρομή. Είναι μία πάθηση που συμβαίνει ως αποτέλεσμα της πίεσης ενός ή περισσοτέρων νευρικών ριζών που σχηματίζουν την Ιππουρίδα. Αυτά τα νεύρα νευρώνουν τους μυς των κάτω άκρων, δίνουν την αισθητικότητα στα κάτω άκρα και στα γεννητικά όργανα ενώ κάποια από αυτά είναι υπεύθυνα για τον έλεγχο της ουροδόχου κύστης και του εντέρου. Μία πλήρης ιππουριδική συνδρομή, λοιπόν, μπορεί να είναι καταστρεπτική, καθώς μπορεί να καταστήσει ένα άτομο παράλυτο από τη μέση και κάτω, με καμία αισθητικότητα στα κάτω άκρα και με ταυτόχρονη απώλεια ελέγχου της ουροδόχου κύστης και του εντέρου. Γι’ αυτό ένα άτομο με σύνδρομο ιππουρίδας θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως επείγον περιστατικό σε ένα νοσοκομείο. Ασθενείς ύποπτοι για αυτή την πάθηση θα πρέπει να υποβληθούν σε εξετάσεις σε επείγουσα βάση, με μαγνητική τομογραφία, και αντιμετωπίζονται με επείγουσα χειρουργική επέμβαση.

Το συχνότερο αίτιο που προκαλεί αυτό το σύνδρομο είναι μία μεγάλη, αποκομμένη ή μία κεντρική πρόπτωση δίσκου στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Άλλες καταστάσεις που μπορεί να το προκαλέσουν είναι η λοίμωξη, οι όγκοι ή τα κατάγματα της σπονδυλικής στήλης.

Το μαλακό κεντρικό τμήμα του δίσκου, ο πηκτοειδής πυρήνας, μπορεί να ριχθεί διά του εξωτερικού τμήματος του δίσκου, του ινώδους δακτυλίου. Εάν το ριχθέν τμήμα του δίσκου βρεθεί σε μία νευρική ρίζα τότε ο ασθενής θα έχει τα συμπτώματα της ισχιαλγίας. Γενικά όταν ένα νεύρο πιέζεται προκαλεί πόνο και εάν αυτή η πίεση επιμένει, τότε εμφανίζονται αιμωδίες (μουδιάσματα) και μυϊκή αδυναμία, μέχρι και μερική παράλυση. Η κατανομή αυτών των συμπτωμάτων μας δείχνει συνήθως και ποιο νεύρο πιέζεται. Η συχνότερη κήλη δίσκου συμβαίνει στα επίπεδα Ο4-Ο5 και Ο5-Ι1. Μία σχεδόν ακριβής εκτίμηση της εντόπισης της βλάβης μπορεί να γίνει από την κλινική εκτίμηση και τη συμπτωματολογία του ασθενούς, η οποία εξαρτάται από το ποια νευρική ρίζα πιέζεται από την πρόπτωση του δίσκου. Μία κήλη στο επίπεδο Ο5-Ι1 συνήθως πιέζει την Ι1 ρίζα, ενώ μια κήλη στο Ο4-Ο5 επίπεδο πιέζει την Ο5 ρίζα.

Μία κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου που πιέζει το κεντρικό τμήμα του νωτιαίο μυελού ονομάζεται κεντρική κήλη. Οι πιο κοινές, είναι οι κήλες με κατεύθυνση οπίσθια και πλάγια.

Περιστασιακά η κήλη μπορεί να συμβεί εκτός του σπονδυλικού σωλήνα και τότε ονομάζεται πλήρως πλάγια κήλη. Αυτό συμβαίνει συνήθως σε ηλικιωμένους ασθενείς και σε υψηλότερα επίπεδα της οσφυϊκής μοίρας.

Τόσο το μέγεθος όσο και η συμπτωματολογία από μία κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου μπορεί να ποικίλει εντυπωσιακά. Για παράδειγμα μία μικρού μεγέθους κήλη σε ασθενή με στενό σπονδυλικό σωλήνα μπορεί να προκαλέσει απελπιστικά συμπτώματα, ενώ μία ευμεγέθης κήλη σε έναν ευρύ σωλήνα μπορεί και να προκαλεί ασήμαντα προβλήματα. Εξάλλου δεν είναι καθόλου σπάνιο το φαινόμενο, ασθενείς που διερευνώνται με απεικονιστικές μεθόδους εξαιτίας ενός οσφυϊκού άλγους, να βρίσκονται με διάφορες κήλες που προκαλούν ωστόσο ελάχιστα ή καθόλου προβλήματα.

Η κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου είναι συχνότερη στην τρίτη και τέταρτη δεκαετία της ζωής, ενώ είναι σπάνια στα παιδιά και ακόμα σπανιότερη στα μικρά παιδιά. Μία μεγάλη κήλη στο κέντρο του σπονδυλικού σωλήνα μπορεί να προκαλέσει το ιππουριδικό σύνδρομο (βλέπε κάτω).

Η οστεοαρθρίτιδα μπορεί να εμφανιστεί σε όλες τις αρθρώσεις. Είναι πιο συχνή όσο αυξάνεται η ηλικία και φαίνεται να προτιμά κάποιες αρθρώσεις. Τα ισχία (γοφοί) και τα μεγάλα δάκτυλα στα πόδια είναι αρθρώσεις που συχνά επηρεάζονται. Στη σπονδυλική στήλη υπάρχει ένα ζεύγος αποφυσιακών αρθρώσεων πίσω και πλάγια από τον σπονδυλικό σωλήνα σε κάθε επίπεδο. Οι αποφυσιακές αρθρώσεις συχνά γίνονται οστεοαρθρητικές και η διαδικασία της αρθρίτιδας μπορεί να προκαλέσει διάφορα προβλήματα λόγω της εγγύτητας των αρθρώσεων αυτών στον σπονδυλικό σωλήνα. Τα συμπτώματα συμπεριλαμβάνουν οσφυϊκό άλγος, το οποίο επιδεινώνεται με την ορθοστασία και τον παρατεταμένο κλινοστατισμό. Εδώ η άσκηση φαίνεται να βοηθά. Εάν προκληθεί αρκετό οίδημα λόγω της αρθρίτιδας, τότε μπορεί να ασκηθεί πίεση στα νωτιαία νεύρα. Σε αυτή την περίπτωση αναπτύσσονται συμπτώματα σπονδυλικής στένωσης, όπου έχουμε οσφυαλγία και συμπτωματολογία από τα πόδια κατά τη βάδιση και την ορθοστάτιση. Αναπτύσσεται αιμωδία στους γλουτούς και στα πόδια η οποία συνήθως υποχωρεί εάν το άτομο καθίσει ή γύρει προς τα εμπρός. Ένα κλασικό σύμπτωμα είναι ότι οι ασθενείς ανακαλύπτουν ότι ενώ δεν μπορούν να περπατήσουν μπορούν ωστόσο να οδηγήσουν ένα ποδήλατο. Συχνότερα δε, ειδικά στις μέρες μας, οι ασθενείς βλέπουν ότι δεν μπορούν να περπατήσουν δίχως βοήθεια αλλά σέρνοντας το καρότσι του σουπερμάρκετ όλα λύνονται.

Σπονδυλόλυση

Έτσι ονομάζεται η πάθηση στην οποία δεν υπάρχει οστική συνέχεια στην περιοχή του ισθμού, η οποία είναι μία περιοχή στην οπίσθια πλευρά των σπονδύλων. Θωρείται γενικά ότι προκαλείται από κατάγματα εκ κοπώσεως και γενικά αφορά τους νεαρούς ενήλικες. Η κατάσταση μπορεί να παραμείνει αδιάγνωστη και να μην προκαλεί σημαντικά προβλήματα, αν και συχνά προκαλεί οσφυαλγία σε εφήβους ή νεαρούς ενήλικες. Είναι συχνότερη στους αθλητές και στις γυναίκες. Οι γυμναστές και ρήπτες στο κρίκετ ανήκουν στις ομάδες αθλητών με αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν την πάθηση. Τα πολύ μικρά παιδιά (<5 ετών) δεν έχουν βρεθεί να πάσχουν από σπονδυλόλυση. Κατά την εφηβεία τα ποσοστά σταδιακά αυξάνονται για να φτάσουν στο 6% που είναι και το ποσοστό της νόσου στον ενήλικο πληθυσμό. Φαίνεται να υπάρχει και γενετική προδιάθεση καθώς μπορεί να πάσχουν τα διάφορα μέλη μιας οικογένειας, ενώ είναι και εξαιρετικά συχνή πάθηση για τους Εσκιμώους. Πολλές περιπτώσεις σπονδυλόλυσης εξελίσσονται σε σπονδυλολίσθηση.

Σπονδυλολίσθηση

Ονομάζεται η πάθηση κατά την οποία το σώμα ενός σπονδύλου μετατοπίζεται μπροστά από τον σπόνδυλο, που βρίσκεται αμέσως κάτω από αυτόν, ενώ η μετατόπιση αυτή μπορεί να είναι από ήπια έως ακραία. Ταξινομείται βάσει του βαθμού μετατόπισης του σπονδύλου. Μετατόπιση από 0-25% είναι 1^ου βαθμού, 25-50% είναι 2^ου, 50-75% είναι 3^ου και 75-100% είναι 4^ου βαθμού. Εάν δε ο σπόνδυλος μετατοπισθεί τελείως και ολοκληρωτικά μπροστά από τον κατωφερή του σπόνδυλο τότε μιλάμε για σπονδυλόπτωση ή σπονδυλολίσθηση 5^ου βαθμού.

Επίσης η σπονδυλολίσθηση μπορεί να ταξινομηθεί κι βάσει των αιτιών που την προκάλεσαν:

• Δυσπλαστική

Συμβαίνει όταν υπάρχει μία συγγενής ανωμαλία στο οπίσθιο τμήμα της σπονδυλικής, η οποία επιτρέπει τη δημιουργία της πάθησης.

• Λυτική σπονδυλολίσθηση

Είναι η σπονδυλολίσθηση που συμβαίνει σε έναν σπόνδυλο στον οποίο υπάρχει σπονδυλόλυση.

• Εκφυλιστική

Μία ολοένα και αυξανόμενη αιτία σπονδυλολίσθησης λόγω του ολοένα και αυξανόμενου πληθυσμού των ηλικιωμένων. Σπάνια έχουμε μεγαλύτερη από 1^ου βαθμού σπονδυλολίσθηση και οι ασθενείς υποφέρουν από εκτεταμένη εκφυλιστική νόσο και οστεοαρθρίτιδα της σπονδυλικής.

• Μετατραυματική

Εάν υπάρχει κάταγμα στον αυχένα ενός σπονδύλου το οποίο επεκτείνεται μέχρι και τον ισθμό του τότε μπορεί να συμβεί σπονδυλολίσθηση.

• Ιατρογενής

Σε αυτή την περίπτωση πρέπει να έχει προηγηθεί κάποια ιατρική παρέμβαση. Υποψήφιοι είναι ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε επέμβαση στα οπίσθια στοιχεία της σπονδυλικής στο παρελθόν. Η πέραν του δέοντος αφαίρεση οστού από τα οπίσθια στοιχεία, καθιστά τη σπονδυλική στήλη αδύναμη και ασταθή κι έτσι μπορεί ο σπόνδυλος να μετατοπισθεί πρόσθια.

Συμπτώματα

Κάποιοι ασθενείς μπορεί να μην έχουν συμπτώματα. Στα παιδιά μπορεί η κοιλιακή χώρα να είναι σχετικά εξογκωμένη και να έχουν μία περίεργη στάση σώματος. Οσφυαλγία και πόνος στη ράχη είναι συχνά στην πάθηση, ενώ πίεση σε κάποια νευρική ρίζα μπορεί να προκαλέσει ισχιαλγία σε ένα ή και στα δύο κάτω άκρα. Όσο οι ασθενείς μεγαλώνουν ηλικιακά, η ολίσθηση μπορεί να επιδεινωθεί περεταίρω και συχνά φτάνουν στη μέση ηλικία με οσφυαλγία και αμφοτερόπλευρη ισχιαλγία εξαιτίας της προχωρημένης σπονδυλολίσθησης. Να σημειωθεί πως ο λόγος που επιδεινώνεται η ολίσθηση, σε αυτές τις ηλικίες, είναι η αύξηση της εκφυλιστικής διεργασίας που παρατηρείται, λόγω της γήρανσης του οργανισμού.

Θεραπεία

Πολλοί ασθενείς με σπονδυλόλυση ή σπονδυλολίσθηση και ήπια έως μετρίου βαθμού συμπτωματολογία μπορούν να αντιμετωπισθούν με απλά παυσίπονα και φυσικοθεραπείες. Ένα όμως τα συμπτώματα είναι σοβαρά και ιδιαίτερα ένα πιέζονται νευρικές δομές με ισχιαλγία, περισσότερο επεμβατικές μέθοδοι μπορεί να απαιτούνται. Η χειρουργική αποκατάσταση συμπεριλαμβάνει αποσυμπίεση για να αποσυμφορηθεί η πίεση στα νεύρα και σπονδυλοδεσία για να αποτραπεί η περεταίρω ολίσθηση. Επίσης μερικές φορές ο χειρουργός μπορεί να θεωρήσει αναγκαίο να ανατάξει την παραμόρφωση και να σταθεροποιήσει τη σπονδυλική σε μία περισσότερο φυσιολογική θέση. Γενικά η επέμβαση μπορεί να προσφέρει εξαιρετικά αποτελέσματα, ωστόσο οι κίνδυνοι που προκύπτουν από αυτή μπορεί να είναι τεράστιοι.

Υπάρχουν ρευματοειδή νοσήματα τα οποία μπορεί να δημιουργήσουν μία φλεγμονώδη διαδικασία στη σπονδυλική οδηγώντας σε βλάβη και καταστροφή των ιστών. Η αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα είναι μία τέτοια πάθηση. Εδώ προσβάλλονται περισσότερο οι άνδρες και ιδιαίτερα νεαροί στη δεύτερη δεκαετία της ζωής. Τα κλασικά συμπτώματα είναι πόνος στην οσφύ και πρωινή δυσκαμψία. Ένα ζεστό μπάνιο μπορεί και να βοηθά αυτούς τους ασθενείς, ενώ η κινητικότητα βελτιώνεται με τις δραστηριότητες. Σε σοβαρές περιπτώσεις ολόκληρη η σπονδυλική μπορεί να προσβληθεί από τη φλεγμονή και να γίνει δύσκαμπτη. Τελικά αυτό μπορεί να οδηγήσει στη σπονδυλική δίκην “bamboo” με καθόλου κίνηση σε κανένα επίπεδο. Η σπονδυλική γίνεται εύθραυστη και κάποιος τραυματισμός μπορεί εύκολα να προκαλέσει κάποιο κάταγμα. Οι ασθενείς μπορεί να καταλήξουν να έχουν σοβαρή παραμόρφωση, να βρίσκονται σε πρόσθια κάμψη, ενώ η πάθηση είναι τόσο σοβαρή που ορισμένοι ασθενείς δεν μπορούν ούτε προς τα εμπρός να κοιτάξουν. Οι εξετάσεις αίματος μπορούν να βοηθήσουν. Η ΤΚΕ (Ταχύτητα Καθίζησης Ερυθροκυττάρων) μπορεί να είναι αυξημένη. Η εξέταση για το HLA B27 αντιγόνο είναι συνήθως θετική. Η θεραπεία στα πρώιμα στάδια είναι φυσικοθεραπεία και λουτροθεραπεία. Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα μπορεί να ανακουφίσουν από τα συμπτώματα. Τέλος, η πάθηση θα πρέπει να αντιμετωπισθεί από κάποιον ειδικό για αυτά τα νοσήματα (Ρευματολόγο).

Η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι μία ακόμη φλεγμονώδης πάθηση των αρθρώσεων που μπορεί να προσβάλει και τη σπονδυλική. Εδώ προβάλλονται συχνότερα οι γυναίκες και οι αρθρώσεις που πλήττονται από τη νόσο επιτρέπουν τη δημιουργία παραμορφώσεων.

Ενώ ο απλός ή ο μη ειδικός πόνος στην οσφύ (μέση) είναι πολύ συχνός, ο πόνος που οφείλεται σε όγκους είναι σχετικά σπάνιος. Οι όγκοι της σπονδυλικής μπορεί να είναι είτε όγκοι που ξεκινούν από ιστούς της καθ’ αυτής σπονδυλικής στήλης (πρωτοπαθείς όγκοι), είτε όγκοι που έχουν άλλη πρωτοπαθή εστία όπως του μαστού ή του προστάτη (δευτεροπαθείς ή μεταστατικοί όγκοι). Ένας όγκος μπορεί να είναι καλοήθης ή κακοήθης. Εάν έχει εξαπλωθεί από ένα διαφορετικό σημείο του σώματος τότε εξ’ ορισμού ο όγκος είναι κακοήθης. Παράγοντες που μπορεί να υποδηλώνουν την παρουσία ενός όγκου είναι ο πόνος σοβαρού βαθμού σε ένα ηλικιωμένο άτομο χωρίς προηγούμενο ιστορικό οσφυαλγίας. Επίσης εάν υπάρχει ιστορικό κακοήθειας σε ένα άτομο με οσφυαλγία, θα πρέπει να γίνει διερεύνηση γιατί μπορεί να υπάρχει μία σοβαρή αιτία για τον πόνο του.

Μία λοίμωξη στη περιοχή της σπονδυλικής είναι σπάνια. Όταν αυτή συμβαίνει όμως, συχνά αργεί να διαγνωστεί μιας και ο πόνος που προκαλεί είναι σχεδόν ίδιος με αυτόν της «μη ειδικής οσφυαλγίας». Η λοίμωξη αναπτύσσεται συνήθως στον μεσοσπονδύλιο δίσκο και προκαλεί την καταστροφή των οστικών τελικών πλακών και των δύο σπονδύλων που βρίσκονται κάτω και πάνω από τον δίσκο. Η πάθηση αυτή αποκαλείται δισκίτιδα. Η οσφυαλγία είναι εμμένουσα και σοβαρού βαθμού και η διάγνωση αυτή θα πρέπει να υπάρχει κατά νου για κάθε ασθενή με μειωμένη γενική κατάσταση υγείας ή για ασθενείς με γενικά σημεία λοίμωξης, όπως πυρετό. Ο συχνότερος τρόπος ανάπτυξης της λοίμωξης στη σπονδυλική είναι διά της άμεσης εξάπλωσης δια της αιματικής παροχής, συχνά από άγνωστη εστία στον οργανισμό. Ασθενείς αρκετά ηλικιωμένοι ή χρονίως πάσχοντες, ιδιαίτερα αυτοί που έχουν ανοσοανεπάρκειες, ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου. Επίσης ασθενείς υψηλού κινδύνου είναι και οι διαβητικοί ασθενείς.

Εάν δεν ελεγχθεί η νόσος μπορεί να εξαπλωθεί και σε άλλα σημεία της σπονδυλικής και παρασπονδυλικά ή ακόμα και να προσβάλει τον σπονδυλικό σωλήνα και να προκαλέσει πίεση στον νωτιαίο μυελό στην ανώτερη μοίρα της σπονδυλικής ή στην ιππουρίδα στην κατώτερη σπονδυλική στήλη. Εάν δε περάσει και στον επισκληρίδιο χώρο τότε σχηματίζεται το επισκληρίδιο απόστημα. Μία ποικιλία μικροοργανισμών μπορούν να προκαλέσουν δισκίτιδα με το πιο κοινό μικρόβιο να είναι ο Staphylococcus aureus (χρυσίζων σταφυλόκοκκος).

Εργαστηριακές εξετάσεις

Η δισκίτιδα συχνά προκαλεί μια αύξηση στον αριθμό των λευκοκυττάρων και στην ΤΚΕ (Ταχύτητα Καθίζησης Ερυθρών). Οι απλές ακτινογραφίες μπορεί να δείξουν μία αρχική διόγκωση και αύξηση του ύψους του δίσκου, ακολουθούμενη από απώλεια του ύψους των δίσκων και απώλεια των ευδιάκριτων ορίων των τελικών πλακών των σπονδύλων. Η μαγνητική τομογραφία είναι η πιο αξιόπιστη μέθοδος εξέτασης για τη δισκίτιδα. Θα φανερώσει τις αλλαγές στις τελικές πλάκες των σπονδύλων με τη συνοδό εξάπλωση της λοίμωξης στους παρασπονδυλικούς ιστούς και στον επισκληρίδιο χώρο. Συνήθως για να ξεκινήσει η θεραπεία με αντιβιοτικά, απαιτείται η καλλιέργεια ενός δείγματος από το λοιμώδες υλικό, προκειμένου να αναγνωριστεί ο μικροοργανισμός που προκαλεί τη λοίμωξη.

Θεραπεία

Στους ασθενείς συστήνεται κλινοστατισμός και τους χορηγούνται ενδοφλέβια αντιβιοτικά, πολλές φορές μάλιστα χορηγούνται και αντιβιοτικά απευθείας στον πάσχοντα δίσκο. Γίνεται συνεχής παρακολούθηση του ασθενούς με εξετάσεις αίματος και προσέχοντας τις τιμές των δεικτών φλεγμονής (ΤΚΕ και CRP) και των λευκοκυττάρων. Η χειρουργική θεραπεία ενδείκνυται σε περιπτώσεις που η λοίμωξη εξαπλώνεται παρά την επαρκή αντιβιοτική αγωγή ή στην περίπτωση που ένα απόστημα ασκεί άμεση πίεση στα νεύρα (επισκληρίδιο απόστημα) ή κάποια άλλη συλλογή έχει περιχαρακωθεί μέσα στους ιστούς (απόστημα). Περιστασιακά επίσης η οστική καταστροφή που ακολουθεί τη δισκίτιδα μπορεί να προκαλέσει σημαντική παραμόρφωση και τότε να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση για την αποκατάσταση της σταθερότητας.

Ένα άλλο είδος λοίμωξης μπορεί να προκληθεί από τα βακτήρια της φυματίωσης. Η φυματίωση είναι μία λοίμωξη από βακτήρια και ξεκινά συνήθως από τον θώρακα για να εξαπλωθεί και σε άλλα σημεία του σώματος. Η λοίμωξη αυτή είναι παγκοσμίως εξαιρετικά κοινή και ιδιαίτερα στις αναπτυσσόμενες χώρες. Οι ανεπτυγμένες χώρες τη γνωρίζουν κυρίως λόγω της μετανάστευσης. Η λοίμωξη συνήθως ξεκινά από τον σπόνδυλο και από το σημείο που βρίσκεται σε επαφή με τον μεσοσπονδύλιο δίσκο. Προκαλεί καταστροφή του ιστού, περνά στο μεσοσπονδύλιο διάστημα και από εκεί στον γειτονικό σπόνδυλο. Η οστική καταστροφή μπορεί να οδηγήσει σε κατάρρευση της σπονδυλικής στήλης και σε παραμόρφωση. Εάν αυτό συμβεί τότε υπάρχει πολύ σοβαρός κίνδυνος για βλάβη του νωτιαίου μυελού και απαιτείται επείγουσα χειρουργική θεραπεία.

Σε αντίθεση με την επικρατούσα άποψη, οι ακτινογραφίες δεν έχουν ξεπεραστεί από τη μαγνητική και την αξονική τομογραφία. Μπορεί να έχουν χρησιμοποιηθεί υπερβολικά στο παρελθόν, παρ’ όλα αυτά μας δίνουν χρήσιμες πληροφορίες που δεν μπορούν άλλες εξετάσεις να μας δώσουν. Πρέπει να θυμόμαστε ότι οι ακτίνες Χ είναι μία μορφή ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας και η κατάχρησή τους μπορεί να είναι επιβλαβής. Όλοι μας γινόμαστε δέκτες της ραδιενέργειας η οποία υπάρχει έτσι κι αλλιώς στο περιβάλλον. Είναι ευρέως αποδεκτό, ότι προσλαμβάνουμε κάθε χρόνο ακτινοβολία ίση με αυτή από μία ακτινογραφία θώρακος, απλά και μόνο ζώντας στη Γη. Ωστόσο η ποσότητα της ακτινοβολίας που απαιτείται για την ακτινοσκόπηση της σπονδυλικής είναι περίπου εκατονταπλάσια. Γι’ αυτό οι ακτινογραφίες αυτές θα πρέπει να χρησιμοποιούνται με φειδώ.

Η παραμορφώσεις της σπονδυλικής, όπως η σκολίωση, εξετάζονται καλύτερα με τις ακτινογραφίες. Η αστάθεια ή η μη φυσιολογική κίνηση επίσης φαίνεται καλύτερα στις ακτινογραφίες, ιδιαίτερα εάν η λήψη της εικόνας γίνεται με τον ασθενή σε όρθια θέση ή σε κάμψη του κορμού. Οι ακτινογραφίες προσφέρουν μία πρώτη εντύπωση για την ποιότητα των οστών, ενώ δείχνουν καλύτερα και την ανατομία. Οι τομογραφίες μπορεί μερικές φορές να είναι πολύ λεπτομερειακές και μία προφανής ανωμαλία να παραλειφθεί.

Η μαγνητική τομογραφία έχει φέρει επανάσταση στην κατανόηση και στη θεραπεία των σπονδυλικών παθήσεων. Η διαδικασία είναι ανώδυνη και ασφαλής. Το μόνο πρόβλημα είναι το κόστος και ότι οι ασθενείς θα πρέπει να παραμείνουν ακίνητοι καθ’ όλη τη διάρκεια της εξέτασης. Οι ασθενείς ξαπλώνουν μερικώς ή τελείως μέσα σε έναν κυλινδρικό μαγνήτη ο οποίος αλλάζει προσωρινά τον προσανατολισμό των ηλεκτρονίων του σώματος. Ο μαγνήτης στη συνέχεια κλείνει και καθώς τα ηλεκτρόνια επιστρέφουν στη φυσιολογική τους θέση, εκπέμπουν μία ραδιοσυχνότητα η οποία προσλαμβάνεται από έναν ανιχνευτή. Επειδή κάθε ιστός έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά θα δώσει και ένα διαφορετικό σήμα το οποίο επιτρέπει στο μηχάνημα να δώσει την εικόνα. Η μαγνητική τομογραφία είναι ιδιαίτερα χρήσιμη στην απεικόνιση της σπονδυλικής στήλης.

Η δισκογραφία είναι μία εξέταση που χρησιμοποιείται σε ασθενείς για να αναγνωριστεί εάν και ποιος μεσοσπονδύλιος δίσκος είναι το αίτιο για την οσφυαλγία τους. Οι φυσιολογικοί δίσκοι σπάνια προκαλούν πόνο εάν τους ασκηθεί πίεση, σε αντίθεση με τους εκφυλισμένους που έχουν υποστεί ρήξη, οι οποίοι είναι συχνά επώδυνοι κατά τη δισκογραφία και αυτό το εύρημα φαίνεται να σχετίζεται με τη μη φυσιολογική πίεση που ασκείται εσωτερικά στον δίσκο. Ο μεσοσπονδύλιος δίσκος είναι μία δομή που αντέχει στα φορτία και εκφυλίζεται με το πέρασμα των χρόνων. Το γιατί όμως αυτό είναι επώδυνο για κάποιους ασθενείς και ανώδυνο για κάποιους άλλους είναι ακόμα ανεπαρκώς κατανοητό.

Αυτή η επέμβαση γίνεται συνήθως σε ασθενείς με πρόπτωση μεσοσπονδυλίου δίσκου. Χρησιμοποιούμε ένα μικροσκόπιο ή ειδικά γυαλιά με μεγεθυντικούς φακούς και υψηλής έντασης φωτισμό. Η σοβαρού βαθμού ισχιαλγία είναι το σύνηθες σύμπτωμα. Η επέμβαση πραγματοποιείται δια μίας τομής 2-5 εκ. στην οσφύ και πραγματοποιούμε μία ακτινογραφική λήψη για να επιβεβαιώσουμε ότι βρισκόμαστε στο σωστό επίπεδο. Μπορεί να χρειαστεί να αφαιρεθεί και ένα μικρό τμήμα οστού, ώστε να έχουμε πρόσβαση στον σπονδυλικό σωλήνα. Η σκληρά μήνιγγα αποκαλύπτεται και προσεκτικά παραμερίζεται για να αποκαλυφθεί ο δίσκος και το προσπίπτον υλικό. Το υλικό αυτό αφαιρείται διατηρώντας ταυτόχρονα το μεγαλύτερο τμήμα του δίσκου. Γίνεται επίσης επισκληρίδια έγχυση τοπικού αναισθητικού, ώστε να μειωθεί ο μετεγχειρητικός πόνος και τέλος πραγματοποιείται η σύγκλειση του τραύματος. Μετεγχειρητικά οι ασθενείς μπορούν να σηκωθούν από το κρεβάτι όσο το δυνατόν συντομότερα και παίρνουν συνήθως εξιτήριο μία ή δύο μέρες μετεγχειρητικά.

Ποσοστά επιτυχίας: Η πλειοψηφία των ασθενών θα ανακουφισθούν σημαντικά από τον πόνο. Αυτό συνήθως συμβαίνει άμεσα, αν και κάποιοι ασθενείς μπορεί να νιώθουν μία δυσφορία για αρκετές εβδομάδες μετεγχειρητικά. Η βελτίωση της μυϊκής ισχύος και των αιμωδιών είναι πολύ λιγότερο προβλέψιμη.

Κίνδυνοι του χειρουργείου: Εκτός από τους γενικούς κινδύνους που ενέχουν όλες οι επεμβάσεις, υπάρχουν και άλλοι κίνδυνοι που προκύπτουν από ένα χειρουργείο στη σπονδυλική και συγκεκριμένα η περεταίρω νευρική βλάβη και η λοίμωξη στη σπονδυλική, κίνδυνοι και οι δύο σπάνιοι. Η κύρια ανησυχία είναι αυτή της παράλυσης. Ευτυχώς ο κίνδυνος αυτός είναι εξαιρετικά σπάνιος με τη μικροδισκεκτομή. Υποτροπή της πρόπτωσης μπορεί να συμβεί σε περίπου 7% των ασθενών και μπορεί να χρειαστεί κι άλλο χειρουργείο. Ένα σύνδρομο μετά τη δισκεκτομή μπορεί να συμβεί και εάν είναι σοβαρό μπορεί να απαιτηθεί περεταίρω χειρουργική θεραπεία.

Αυτή η επέμβαση γίνεται σε πρόπτωση δίσκου στον αυχένα. Ο δίσκος αφαιρείται σχεδόν ολόκληρος για να εξασφαλιστεί η πρόσβαση στον σπονδυλικό σωλήνα. Η επέμβαση γενικά δεν πραγματοποιείται από την οπίσθια πλευρά, καθώς ο νωτιαίος μυελός εκεί είναι αρκετά ευαίσθητος και δεν μπορεί εύκολα να κινητοποιηθεί για να αποκτήσουμε πρόσβαση στον χώρο. Ο χειρουργός, στη θέση του δίσκου που αφαιρείται, τοποθετεί οστικό μόσχευμα ή έναν κλωβό μεταξύ των σπονδύλων προκειμένου να διατηρήσουν τη θέση τους.

Ποσοστά επιτυχίας: Η πλειοψηφία των ασθενών αυτών θα εμφανίσουν σημαντική βελτίωση αν το προεξάρχουν σύμπτωμα ήταν ο πόνος στο άνω άκρο. Η βελτίωση της εμμένουσας μυϊκής αδυναμίας ή των εμμενουσών αιμωδιών είναι πολύ λιγότερο προβλέψιμες.

Κίνδυνοι του χειρουργείου:  Η κύρια ανησυχία αφορά στην παράλυση, η  οποία μπορεί και να προκύψει μετεγχειρητικά από αιμορραγία που προκαλεί πίεση στον νωτιαίο μυελό. Ως επιπλοκή υπολογίζεται ότι συμβαίνει στο 0,5% των περιπτώσεων.

Μέχρι πρόσφατα η σπονδυλοδεσία της οσφυϊκής μοίρας ήταν μία πολύ μεγάλη επεμβατική πράξη με υψηλό αριθμό επιπλοκών. Οι σύγχρονες τεχνικές όμως μας επιτρέπουν μία περισσότερο ελάχιστα επεμβατική προσπέλαση με ταυτόχρονα λιγότερους κινδύνους και χαμηλότερα ποσοστά επιπλοκών. Μια σπονδυλοδεσία ενός επιπέδου μπορεί πλέον να γίνει με δύο μικρές τομές αμφοτερόπλευρα της σπονδυλικής. Η ανάρρωση είναι ταχύτατη και οι ασθενείς κινητοποιούνται με το που συνέλθουν από την αναισθησία. Η παραμονή στο νοσοκομείο διαρκεί 2-4 ημέρες. Οι ασθενείς μπορούν να επιστρέψουν στις καθημερινές τους δραστηριότητες με την αποδρομή των συμπτωμάτων τους, το οποίο συνήθως συμβαίνει στις 4-6 εβδομάδες. Παρ’ όλα αυτά δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι είναι μία μεγάλη χειρουργική επέμβαση και τα αποτελέσματα μπορεί να είναι ανάμεικτα. Γι’ αυτόν τον λόγο θα πρέπει να γίνεται μόνο σε σοβαρές περιπτώσεις ασθενών.

Διάφορα συστήματα και εμφυτεύματα είναι διαθέσιμα πλέον τα οποία προσπαθούν να μειώσουν την κίνηση ή την φόρτιση της σπονδυλικής χωρίς όμως να τη «δένουν». Μερικά από αυτά τα συστήματα ήταν διαθέσιμα από παλιά όπως ο «Σύνδεσμος του Graf», παρ’ όλο που πλέον δεν χρησιμοποιείται. Αυτό το σύστημα συνδέεται με τη σπονδυλική δια διαυχενικών κοχλιών. Το Dynesys είναι ένα παρόμοιο σύστημα, που απομακρύνει τους σπονδύλους και σχεδιάστηκε για να σταθεροποιεί ή να μειώνει την κίνηση της σπονδυλικής. Τα βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα φαίνεται να είναι ικανοποιητικά, ενώ αναφορικά με τα μακροπρόθεσμα υπάρχουν ακόμη ελλιπή στοιχεία. Το σύστημα ωστόσο έχει χρησιμοποιηθεί για αρκετά χρόνια και έχει ικανοποιητικά στοιχεία ως προς την ασφάλειά του.

Το Wallis είναι ένα από τα διάφορα μεσακάνθια συστήματα. Και εδώ τα δημοσιευμένα δεδομένα είναι ελλιπή. Το X-Stop προωθείται ως ένα μεσακάνθιο σύστημα για τη θεραπεία της σπονδυλικής στένωσης και μερικά δεδομένα αναφέρουν ικανοποιητικά βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα. Η επέμβαση είναι λιγότερο επεμβατική από μια επέμβαση αποσυμπίεσης, αν και οι χειρουργοί αναφέρουν αστοχία του υλικού μιας και το εν λόγω σύστημα μπορεί να διαβρώσει τις ακανθώδεις αποφύσεις.

Αυτή η επέμβαση γίνεται συνήθως σε ασθενείς με πρόπτωση μεσοσπονδυλίου δίσκου. Χρησιμοποιούμε ένα μικροσκόπιο ή ειδικά γυαλιά με μεγεθυντικούς φακούς και υψηλής έντασης φωτισμό. Η σοβαρού βαθμού ισχιαλγία είναι το σύνηθες σύμπτωμα. Η επέμβαση πραγματοποιείται δια μίας τομής 2-5 εκ. στην οσφύ και πραγματοποιούμε μία ακτινογραφική λήψη για να επιβεβαιώσουμε ότι βρισκόμαστε στο σωστό επίπεδο. Μπορεί να χρειαστεί να αφαιρεθεί και ένα μικρό τμήμα οστού, ώστε να έχουμε πρόσβαση στον σπονδυλικό σωλήνα. Η σκληρά μήνιγγα αποκαλύπτεται και προσεκτικά παραμερίζεται για να αποκαλυφθεί ο δίσκος και το προσπίπτον υλικό. Το υλικό αυτό αφαιρείται διατηρώντας ταυτόχρονα το μεγαλύτερο τμήμα του δίσκου. Γίνεται επίσης επισκληρίδια έγχυση τοπικού αναισθητικού, ώστε να μειωθεί ο μετεγχειρητικός πόνος και τέλος πραγματοποιείται η σύγκλειση του τραύματος. Μετεγχειρητικά οι ασθενείς μπορούν να σηκωθούν από το κρεβάτι όσο το δυνατόν συντομότερα και παίρνουν συνήθως εξιτήριο μία ή δύο μέρες μετεγχειρητικά.

Είναι μία σχετικά πρόσφατη εξέλιξη και χρησιμοποιείται συνήθως σε ασθενείς που έχουν υποστεί κάποιο οστεοπορωτικό κάταγμα στη σπονδυλική τους στήλη.

Μία ποικιλία φαρμακευτικών ουσιών χρησιμοποιούνται με εγχύσεις στην σπονδυλική ασθενών με οσφυαλγία και ισχιαλγία. Τα ποσοστά επιτυχίας είναι πτωχά, επειδή όμως γενικά είναι ασφαλής σαν μέθοδος ακόμα προτείνεται και εφαρμόζεται.

Τα block σε νευρικές ρίζες ή οι ενδοτρηματικές εγχύσεις είναι μέθοδοι με ακρίβεια, στις οποίες χορηγείται μία μικρή δόση τοπικού αναισθητικού μαζί με κορτιζόνη στην πάσχουσα περιοχή που έχει αναγνωριστεί πρώτα με μαγνητική τομογραφία. Οι επισκληρίδιες εγχύσεις φαρμάκων χρησιμοποιούνται ακόμα σε κάποιες περιπτώσεις, αλλά είναι λιγότερο ακριβείς και απαιτείται μεγαλύτερη δόση φαρμάκων. Χρησιμοποιούταν ευρύτερα στο παρελθόν πριν η μαγνητική τομογραφία γίνει ευρέως διαθέσιμη.